To see this banner you need to download and install Adobe Flash player.

dinsdag 23 maart 2010

Met de K van koopmachine

Is het fair om architectuur te lijf te gaan met cultuurkritiek? Kunnen we met de filosoof Walter Benjamin een hedendaagse shopping mall bekijken als het product van een laat-kapitalistisch systeem? Of gaan we dan voorbij aan de weldadige werking van de winkelpromenade, als pacemaker voor een middenstandsstad?

Benjamin kon in de jaren 1920-30 nog gefascineerd kijken naar de culturele dimensie van de Parijse winkelstraten. In de ‘passages' huisden niet alleen winkels, maar ook cafés en bars waar kunstenaars en bohémiens afspraken. Nieuwe culturele producten en ervaringen zoals ‘diorama's' en ‘cinéorama's' werden er boven de doopvont gehouden.

In een nieuw winkelcentrum als dat van Kortrijk is het ver zoeken naar een extra culturele dimensie. Er is natuurlijk de architectuur, die genereus daglicht uitstrooit over vier verdiepingen en 34.000 vierkante meter koopvloer. Er is de zorgzame stilering van natuurstenen puien en de feilloze stedenbouwkundige inpassing. De oude Steenstraat, dé winkelwandelstraat van Kortrijk, verknoopt zich nu naadloos met de Veemarkt. Indoor en outdoor winkelen vloeien in elkaar over.

Met Italiaanse flair lijken de architecten Robbrecht & Daem modesteden als Turijn en Milaan naar de kroon te willen steken met genereuze ruimtelijkheid en piekfijne detaillering van materialen en proporties. ‘Shopping K' kan zonder meer doorgaan als een toonbeeld van stedelijke commerciële architectuur.

In de eerste plaats omdat het complex het bestaansrecht in twijfel trekt van de voorstedelijke winkelcentra met hun plaatsloosheid en gebrek aan identiteit. Ze zijn klaar voor de sloop. In de tweede plaats omdat het past in een globaal plan. In functie van een betere mobiliteit werden panden gesloopt en toegangswegen heraangelegd om een ondergrondse parking te ontsluiten. Op topdagen veroorzaakt dit wel een opstopping en een vervelend spoor van auto's tot aan de uitvalswegen. Hier raakt het concept stadskernvernieuwing en mobiliteit een pijnpunt. Shopping K, berekend op zo'n 11.000 bezoekers, doet de stad tijdens de weekends kreunen.

Bij K hoort ook een negen verdieping hoge woontoren, met zo'n veertig appartementen. De geschrankte en ‘dansende' balkons schenken het gebouw een mooie, lichte geleding. De architecten hebben de woontoren op een commerciële plint gezet, waardoor hij samen met de belendende panden en het winkelcentrum een boeiend geheel vormt en de Veemarkt een krachtige nieuwe identiteit geeft.

Al die ingrepen maken de stad tot architectuur. Ze doen de wijk draaien als een goed geoliede koopmachine.

Met stijl en klasse stellen de architecten alles in het werk om het megaproject een menselijke schaal mee te geven. Terrassen of winkels met uitzicht op de skyline verweven het project optisch en gevoelsmatig met de stad. Het is de marge die de architecten zich hebben toegeëigend om het gebouw op te tillen tot een stedelijke ruimte die de traditie van de ‘grand bazar' opnieuw eer aandoet.

Ondanks zijn verdiensten kampt Shopping K met een chronisch gebrek aan ‘stilteplekken'. Grote voorbeelden als de Emanuele II in Milaan of de Sint-Hubertusgalerij in Brussel hebben zijarmen of dode hoeken waar het goed pozen is met een koffie en een boek. Shopping K dompelt je echter onder in verdoving. En zo, ondanks de kwaliteitsvolle architectuur, kantelt het perspectief en wordt de gracieuze hal een schitterend reservaat voor de homo consumentus.

Op straat houdt het andere en het vreemde je alert. Dit complex houdt je gevangen in de logica van de rolband. De roltrap die de mens in slaap wiegt en herleidt tot een consument. Ten prooi aan het ‘warenfetisjisme' waar Walter Benjamin ons nochtans voor wou behoeden.

In deze rubriek bespreekt de architect en criticus Koen Van Synghel tweewekelijks een opgemerkt hedendaags gebouw of ontwerp.

bron: de standaard online

8 opmerkingen:

Anoniem zei

jamai zeg, waar journalisten hun zever vandaag halen om toch maar een krant te vullen hé. als dat geen typisch kapitalisme is, dan weet ik het ook niet meer hoor. later we klagen over het kapitalisme om onze kapitalistische krant te vullen...

Anoniem zei

Dit artikel doet me denken aan een bezoek aan een museum voor moderne kunst waar een omgekeerde wc aan het plafond in lyrische termen beschreef als het van het.

Ik wil niet zeggen dat K een WC is, enkel dat overdrijven vaak belachelijk is.

Doe het licht uit en kijk rond in K. Wat zie je dan? Een fabriekshal.

Het Standaard artikel laat me meteen ook weer weten waarom ik geen abonnement meer heb.

Anoniem zei

Om nog ne keer van de werken te spreken, hoever staan ze nu in de Wijngaardstraat?

Anoniem zei

Die werken zijn nog niet klaar. Meer zelfs, voor de hoofdingang van K is men hier en daar beginnen openbreken. verkeerde tegels?

Tim zei

In de Wijngaardstraat is men nog altijd bezig. Men moet nog het laatste stuk doen tussen de bakkerij en de kaaswinkel, de helft van de straat dat grenst aan K is al gedaan, maar de andere kant van de straat, daar moeten ze nog beginnen.

Op de Veemarkt heeft men hier en daar idd wat stenen uitgebroken, maar daar liggen al van die speciale blindegeleide tegels terug in, dus die putten zijn al terug dicht daar.

Anoniem zei

Bij deze bedankt voor jullie antwoord

Anoniem zei

hoe staat het met de werken aan de winkels onder de toren? er is daar niet zoveel vooruitgang te zien behalve de brillenwinkel dan. Zijn alle commerciele ruimtes verhuurd? wat komt er boven aangezien er ook een roltrap is? welke winkels komen er?

Anoniem zei

Gelukkig zijn er nog andere mensen die wel het verschil zien tussen een fabriekshal en stijlvolle architectuur. Kijk eens naar het ring shopping in kuurne bijvoorbeeld, daar lijkt het wel een lelijke fabriek. K in Kortrijk is een stijlvolle integratie van functioneel design in de stad. Een stad waar ik nu toch wel fier op ben. Het is spijtig dat hier telkens die jaloerse reacties geplaatst worden, maarja, met het nieuwe Kortrijk, hebben ze er een stevige concurrent bij.